کم‌خونی چیست و چگونه اتفاق می‌افتد؟کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم برای انتقال اکسیژن به بافت‌های مختلف را نداشته باشد. انواع مختلفی از کم‌خونی با دلایل مختص به خودشان وجود دارند و واژه کم‌خونی، واژه‌ای متداول برای نام‌گذاری تمام انواع این بیماری است. به عبارت ساده‌تر، یک فرد مبتلا به کم‌خونی ممکن است که فقر آهن، فقر ویتامینB12، فقر اسیدفولیک یا غیره داشته باشد. با این‌حساب، تشخیص نوع کم‌خونی و درمان متناسب با آن کاملا به نظر پزشک معالج بستگی خواهد داشت.
علائم ابتلا به کم‌خونی چیست؟
انواع کم‌خونی، علائم مشترکی دارند که با توجه به شدت و ضعف بیماری، برخی از آن‌ها می‌توانند شدیدتر یا خفیف‌تر باشند. رایج‌ترین علائمی که بیماران مبتلا به کم‌خونی از خودشان بروز می‌دهند معمولا شامل خستگی، ضعف، رنگ‌پریدگی پوست، ضربان قلب نامنظم، تند و کوتاه شدن تنفس، درد در قفسه سینه، سرد شدن دست‌ها و پاها، سردرد، سرگیجه یا احساس سبکی سر است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
متاسفانه گروهی از بیماران مبتلا به کم‌خونی، با این‌که نسبت به نوع کم‌خونی خود آگاهی کافی ندارند، به مصرف خودسرانه دارو اقدام می‌کنند که باعث بدتر شدن شرایط‌شان می‌شود. از این‌رو، اگر مبتلا به ضعف و خستگی مداوم هستید یا علائمی که در بالا به آن‌ها اشاره کرده‌ایم را بیشتر از 2 تا 3 بار در هفته تجربه می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا در صورت ابتلا به کم‌خونی، نوع کم‌خونی‌تان تشخیص داده شده و درمان متناسب با بیماری برایتان انجام شود.
دلایل ابتلا به کم‌خونی چیست؟
کم‌خونی معمولا در اثر تولید ناکافی گلبول قرمز در بدن، خون‌ریزی‌های داخلی یا خارجی شدید، یا تخریب گلبول‌های قرمز خون پیش می‌آید. از رایج‌ترین دلایل ابتلا به کم‌خونی می‌توان به فقر آهن، فقر ویتامینB12، ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند انواع سرطان، ایدز، آرتریت روماتوئید یا بیماری‌های کلیوی، کم‌خونی آپلاستیک و کم‌خونی همولیتیک اشاره کرد.
علاوه بر اینها داشتن رژیم‌های غذایی فاقد منابع حیوانی، بارداری، قاعدگی، سابقه خانوادگی و افزایش سن هم جزو دلایل ابتلا به کم‌خونی محسوب می‌شوند، به‌طوری که شانس ابتلا به کم‌خونی در افراد بالای 65 سال و خانم‌های باردار بیشتر از سایر افراد جامعه است.
چطور از ابتلا به کم‌خونی پیشگیری کنیم؟
هرچند ابتلا به کم‌خونی در مواردی مانند داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری، کمی مشکل به نظر می‌رسد اما می‌توان با راهکارهای زیر تا حدی جلوی ابتلا به کم‌خونی را گرفت یا شدت آن را کم کرد.
- مصرف آهن کافی: معمولا به افرادی که مبتلا به کم‌خونی هستند یا در معرض ابتلا به کم‌خونی قرار دارند، توصیه می‌شود مصرف غذاهای سرشار از آهن مانند انواع گوشت قرمز، گوشت ران پرندگان و ماکیان، انواع لوبیا، عدس، سبزی‌های برگ سبز تیره، آلو و غلات غنی‌شده با آهن را در برنامه غذایی خود بگنجانند.
- مصرف فولات کافی: بهتر است افراد مبتلا به کم‌خونی به‌صورت روزانه مصرف انواع میوه‌های تازه، نخودفرنگی، سبزیجات برگ سبز، لوبیا قرمز، بادام‌زمینی و غلات غنی‌شده با فولات را برای تامین اسیدفولیک مورد نیاز بدن در نظر داشته باشند.
- مصرف ویتامینB12: به افراد مبتلا به کم‌خونی توصیه می‌شود که حتما گوشت قرمز، شیر و لبنیات را برای تامین ویتامینB12 مورد نیاز بدن خودشان در طول روز مصرف کنند. افراد مبتلا به کم‌خونی و گیاه‌خوار می‌توانند استفاده از مکمل این ویتامین را زیر نظر پزشک ادامه دهند.
- مصرف ویتامینC: استفاده از خوراکی‌های سرشار از ویتامینC مانند انواع مرکبات، انواع فلفل‌ها، کلم بروکلی و گوجه‌فرنگی همراه با غذاهای حاوی آهن به جذب بیشتر آهن موجود در غذا کمک می‌رساند.