شاید شما هم دیده باشید که فرزند دلبندتان هر روز علاقه زیادی به خاک بازی، خوردن مهر نماز، قند، نشاسته و گچ از خودش نشان می‌دهد. اینجاست که شما به عنوان پدر یا مادر باید بدانید که کودک شما احتمالاً از یک کم خونی شایع به‌نام کم خونی فقر آهن رنج می‌برد. بیاید کمی به عقب تر بازگردیم و در مورد چگونگی و چرایی این اتفاق با هم صحبت کنیم.
به این اختلال هرزه‌خواری یا پایکا (Pica) گفته می‌شود. وجه تسمیه این اختلال به نام لاتین زاغی (Picave) باز می‌گردد که پرنده‌ای است که علاقه زیادی به همه‌چیزخواری دارد. پایکا دلیل کم‌خونی نیست؛ بلکه نشانه‌ای هشدار دهنده از این نوع اختلال است. ارتباط مستقیمی بین کم‌خونی ناشی از فقر آهن و مسمویت با سرب در کودکان وجود دارد که در صورت بروز چنین اتفاقی، احتمال این نوع از کم خونی در تشخیص افتراقی قرار می‌گیرد.
خوردن خاک رس در تمام جهان و در بین تمامی نژاد ها اتفاق می‌افتد اما در آسیای صغیر شیوع بیشتری دارد. همچنین خوردن نشاسته در بین زنان آفریقایی امری موروثی است و اغلب در دوران بارداری به صورت ویار صبحگاهی خود را نشان می‌دهد.
در صورت شک به پایکا ارزیابی‌های پزشکی مانند رادیوگرافی و آزمایش خون برای احتمال کم‌خونی ناشی از فقر آهن، انسداد روده یا مسمومیت غذایی ناشی از خوردن میکروارگانیسم‌های آلوده و چکاپ کامل بالینی انجام می‌شود.
در صورت وجود اختلال پایکا، باید شرح حال و سوابق فرد بررسی شود. چرا که همه چیز از دوران نوزادی شروع می‌شود. بله درست متوجه شدید، وقتی نوزادی به دنیا می‌آید، ذخیره آهن کافی برای 6 ماه اول زندگی دارد. بعد از آن اگر منابع آهن کافی دریافت نکند، دچار کم خونی ناشی از فقر آهن خواهد شد.
بسیاری از پزشک‌ها معتقدند که آهن ناشی از شیر مادر بالای 50% جذب بدن نوزاد می‌شود ولی این مقدار باز هم کافی نیست و کودکانی که از 6 ماهگی به بعد قطره آهن استفاده نمی‌کنند، تا دو یا سه سالگی احتمالاً دچار کم خونی فقر آهن می‌شوند.
سازمان بهداشت جهانی WHO تخمین زده است که 41% زنان و 27% کودکان قبل از سن مدرسه از کم خونی فقر آهن رنج می‌برند.
کم خونی فقر آهن در کودکان باعث افزایش بیماری‌های عفونی، تپش قلب، تنگی نفس، رنگ‌پریدگی، ضعف و خستگی زودرس، کاهش توانایی جسمی، تغییرات خلقی، کاهش تمرکز و حواس و نیز کاهش میزان یادگیری می‌شود.
در شیرخواران هم باعث تغییرات در سیستم عصبی و رشد و تکامل می‌شود. در کودکان آسیب‌پذیر زیر 5 سال نیز به‌دلیل فرآیند رشد، به آهن بیشتری نیاز است.
در سال 1390، 143 کودک 1 تا 5 سال به‌صورت تصادفی به همراه مادرانشان مورد بررسی قرار گرفتند. (جدول شماره1)
در این مطالعه 6/12% کودکان دچار کمبود ذخایر آهن و 8/16% کودکان دچار کم خونی ناشی از فقر آهن بودند که با سن و جنس کودک ارتباط معنی‌داری نداشت.
با توجه به اینکه در حدود 30% کودکان (از هر 10 کودک، 3 کودک) مورد مطالعه، فقر آهن و یا کم خونی فقر آهن داشتند و با توجه به عوارض فقر آهن و کم خونی ناشی از آن روی سیستم عصبی مرکزی و بروز اختلالات رفتاری در کودکان، غربال‌گری فقر آهن و کم خونی ناشی از آن و تجویز قطره آهن به طور جدی در کودکان یک تا دو ساله توصیه می‌شود.
برای شیرخواران از 6 تا 24 ماهگی آهن تکمیلی تجویز می‌شود. همچنین در مدارس راهنمایی و دبیرستان به دانش‌آموزان دختر به‌صورت پیش‌گیرانه قرص آهن داده می‌شود.
برای جبران آهن در هر سنی می‌توانید از انواع مکمل‌های موجود در بازار استفاده کنید. حالا ما می‌خواهیم کمکتان کنیم که بتوانید راحت‌تر برای هر سنی مکمل آهن مورد نظرتان را انتخاب کنید.
برای نمونه، برای کودک 6 ماه تا 2 ساله‌تان می‌توانید از یک قطره آهن با طعم توت فرنگی که برای هر بچه‌ای جذاب هست به نام قطره فروگلوبین ویتابیوتیکس که شامل ویتامین ث برای جذب بهتر آهن است، استفاده کنید.
اما اگر فرزند بزرگ‌تری دارید که کم خونی دارد و یا حتی خودتان به این اختلال مبتلا شدید، می‌توانید از شربت فروگلوبین B12 ویتابیوتیکس با طعم عسل و پرتقال استفاده کنید.