پس از زایمان تقریبا 40 تا 80درصد تازه‌مادران، اختلالات خلقی خفیف و موقتی را تجربه می‌کنند، درحالی که تقریبا 13 تا 19درصد از آنان به افسردگی پس از زایمان مبتلا می‌شوند و حداقل 2 هفته با علائم آن کشمکش دارند. با این‌حال، محققان در سال‌های اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که شیردهی می‌تواند از مادران در مقابل افسردگی پس از زایمان محافظت کند.
مادرانی که خودشان به نوزاد شیر می‌دهند، اساسا کمتر از مادرانی که از شیرخشک برای تغذیه کردن نوزاد استفاده می‌کنند، با شانس ابتلا به افسردگی مواجه هستند. حتی مادران مبتلا به افسردگی نیز با کمک شیردهی به نوزاد می‌توانند سلامت روان خودشان را بهتر کنند. عواملی که در این کاهش خطر موثر هستند عبارت‌اند از هورمون‌های شیردهی و خواب.
هورمون‌های شیردهی
- هورمون اکسی‌توسین که در دوران شیردهی در بدن مادر ترشح می‌شود، اثر آرام‌بخش طبیعی برای مادر دارد و از او در مقابل استرس محافظت می‌کند.
- هورمون پرولاکتین که مسئولیت تولید شیر را بر عهده دارد، از مادر در مقابل افسردگی محافظت می‌کند. یکی از تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که کاهش سطح پرولاکتین، عامل پیش‌بینی‌کننده دقیقی برای تعیین شانس ابتلا به افسردگی است.
- هر دوی این هورمون‌ها، واکنش التهابی بدن در وضعیت افسردگی را کاهش می‌دهند.
- علاوه بر این‌ها، شیردهی به ترشح هورمون‌هایی در بدن مادر منجر می‌شود که رفتارهای مادرانه را تقویت می‌کنند.
خواب
تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که شیردهی مادران به نوزاد، میزان خواب آنان را بیشتر می‌کند. درواقع، مدت‌زمان و کیفیت خواب آنان به‌واسطه شیردهی بالاتر می‌رود، درحالی که اگر مادران از ترکیب شیرخشک و شیر خودشان برای تغذیه نوزاد کمک بگیرند، از این ویژگی بهره‌مند نخواهند شد.
برای نوزادان
نوزادی که از شیر مادر تغذیه می‌کند، بسیار بیشتر از نوزادان دیگر با مادرش تماس پیدا می‌کند و از فواید این تماس برخوردار می‌شود. درواقع، معطوف شدن مراقبت و توجه مادر به نوزاد در زمان شیردهی، سلامت روان او در ادامه زندگی‌اش را تقویت می‌کند. یکی از تحقیقات در همین زمینه نشان می‌دهد که هرچه دوران شیردهی مادر طولانی‌تر باشد، اثرات مثبت این کار بر سلامت روان فرزند هم بیشتر می‌شود.
این اثرات مثبت در احساس امنیت ویژه‌ای ریشه دارند که به‌واسطه پیوند عاطفی عمیق میان نوزاد و مادر به‌وجود می‌آیند. درواقع، اگر مادران به‌طور مداوم از شیردهی به‌عنوان واکنش مثبت هنگام مواجهه با نیازهای نوزاد کمک بگیرند، پیوند عاطفی میان نوزاد و مادر اساسا عمیق و جدی می‌شود. همین پیوند و وابستگی است که نوزاد را برای استرس‌های زندگی در سال‌های آتی آماده می‌کند.
محققان برای ارزیابی شرایط افسردگی، الگوهای موج مغزی بسیاری از نوزادان را بررسی کرده‌اند. یافته‌های آنان نشان می‌دهند نوزادانی که از شیر مادر تغذیه کرده‌اند، الگوهای موج مغزی عادی و طبیعی دارند. با این‌حال، موج‌های مغزی غیرعادی و مرتبط با افسردگی در میان نوزادانی که از شیرخشک تغذیه کرده‌اند، به چشم می‌خورد. محققان می‌گویند برقراری تماس چشمی و لمسی بین مادر و نوزاد درحین شیردهی، مسئول به‌وجود آوردن این اثرات مهم و مثبت است. علاوه بر همه این‌ها، شیردهی مادر به نوزاد با افزایش بهره هوشی او در ادامه زندگی همراه است.
