کم خونی یعنی کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون و علل متفاوتی دارد، ولی مهم‌ترین آنها کمبود آهن در بدن است. اگر کمخونی خفیفی داشته باشید، ممکن است علامتی دیده نشود و حتی اگر دیده شود، ممکن است متوجه کمخونی خود نشوید، یا آن را با بیماری دیگری اشتباه بگیرید. در ادامه مجله ویتابیوتیکس ، علائم کم خونی را مورد بررسی قرار می دهد.
بررسی علائم کم خونی
به پوست خود دقت کنید. آیا پوستتان رنگ‌پریده است؟
در حالت کم خونی، حتی اگر رنگ پوستتان معمولی باشد، ولی لبهای شما، کمرنگتر از حد طبیعی است و پوست شما بیحال و خسته (شل) هست.
آیا همیشه احساس خستگی و بی‌حالی می‌کنید؟ این‌ها از علائم شایع کمخونی است.
آیا سردردهای پی‌درپی دارید؟ و یا اشتهایی برای غذا خوردن ندارید؟ این‌ها از علائم اولیه کمخونی هستند.
آیا مبتلا به یبوست شده اید؟ این هم یکی از علائم اولیه کمخونی است و بدون هیچ تغییری در عادات غذایی به وجود می آید (یعنی مثلاً بدون کاهش مصرف میوه و سبزی، دچار یبوست می‌شوید)
محصولات آهن لیپوزومال:کمک به درمان کم خونی
علت کم خونی در زنان چیست؟
تشخیص علت کم خونی شدید در زنان برای درمان مؤثر آن بسیار اهمیت دارد. شایع‌ترین علت کم خونی در زنان، فقر آهن است. بدن بدون آهن کافی نمی‌تواند گلبول‌های قرمز لازم را تولید کند و در نتیجه فرد دچار کم خونی می‌شود. در ادامه، علل مختلف کم خونی در زنان را بررسی می‌کنیم:
1. دوران قاعدگی
خونریزی شدید پریود یا دوره‌های قاعدگی طولانی از مهم‌ترین علل کم خونی ناشی از فقر آهن در زنان است. برای درمان کم خونی در این دوره، مصرف قرص آهن و رعایت تغذیه مناسب بسیار مؤثر است.
2. بارداری
بارداری نیز می‌تواند منجر به کم خونی شدید در زنان شود، زیرا جنین از بدن مادر تغذیه می‌کند و نیاز مادر به آهن در دوران بارداری حدود 50 درصد بیشتر از حالت عادی است. خونریزی هنگام زایمان نیز می‌تواند به کم خونی منجر شود. بنابراین، پزشکان معمولاً از شروع بارداری تا پایان آن، قرص‌های آهن تجویز می‌کنند.
اگر قصد بارداری دارید، حتماً سطح آهن بدن خود را بررسی کنید و در صورت مشاهده علائم کم خونی، با پزشک مشورت کنید.
3. رژیم غذایی نامناسب
تغذیه نامناسب که فاقد مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، عدس، تخم‌مرغ و سبزیجات برگ سبز است، می‌تواند منجر به کم خونی شود. همچنین، مصرف مواد غذایی مضر می‌تواند کم خونی را تشدید کند. رژیم غذایی زنان باردار و کودکان نیز باید سرشار از آهن باشد.
4. برخی از بیماری‌ها
بیماری‌هایی مانند زخم معده، پولیپ روده بزرگ و سرطان معده می‌توانند منجر به خونریزی داخلی و کم خونی شدید در زنان شوند. برخی بیماری‌های روده‌ای نیز موجب اختلال در جذب آهن می‌شوند. مصرف طولانی‌مدت برخی داروها مانند آسپرین نیز می‌تواند به خونریزی معده منجر شود.
5. آندومتریوز
آندومتریوز می‌تواند منجر به خونریزی شدید در دوران قاعدگی و در نتیجه کم خونی شود. همچنین، فیبروم رحمی نیز ممکن است باعث خونریزی گردد.
علائم کم خونی شدید در بانوان
تشخیص و درمان کمخونی شدید در بانوان نیازمند شناخت دقیق علائم آن است. کمخونی بسته به نوع و شدت خود می‌تواند علائم متعددی داشته باشد. در کمخونی خفیف، ممکن است هیچ علائمی مشاهده نشود و افراد اغلب پس از انجام آزمایش خون از وضعیت خود آگاه می‌شوند. در ادامه به برخی از شایع‌ترین علائم کمخونی شدید در بانوان می‌پردازیم:
1. سرد شدن دست و پا
یکی از نشانه‌های بارز کمخونی شدید، سرد شدن بدن، به‌ویژه دست و پا است. ضعف گردش خون ناشی از کمخونی باعث سرد شدن دست و پا حتی در هوای گرم می‌شود. با کاهش سطح آهن بدن، این علائم تشدید می‌شود. همچنین، سندرم پای بی‌قرار نیز می‌تواند با کمخونی مرتبط باشد و منجر به تکان دادن پاها و احساس ناتوانی در آنها شود.
2. درد قفسه سینه و تپش قلب شدید
درد قفسه سینه و تپش قلب شدید نیز از علائم کمخونی شدید در بانوان است. کاهش سطح اکسیژن خون باعث افزایش کار قلب می‌شود و فشار زیادی به آن وارد می‌کند. این وضعیت می‌تواند به مشکلات قلبی و عروقی منجر شود و در صورت عدم درمان، به بزرگ شدن قلب و نارسایی قلب منجر گردد.
3. کم‌کاری تیروئید
کمخونی می‌تواند یکی از نشانه‌های کم‌کاری تیروئید باشد. برای تشخیص علت کمخونی، انجام آزمایش تیروئید ضروری است تا پزشک بتواند بهترین روش درمانی را انتخاب کند.
4. خستگی
یکی از شایع‌ترین علائم کمخونی در بانوان، احساس خستگی شدید است. هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز مسئول انتقال اکسیژن به اندام‌ها است و کمبود آن باعث می‌شود قلب برای تامین اکسیژن بیشتر خون پمپاژ کند. این وضعیت منجر به خستگی غیرطبیعی، ضعف و بی‌حالی می‌شود.
5. سوزن‌سوزن شدن دست و پا
سوزن‌سوزن شدن یا گزگز کردن دست و پا، که به آن پارستزی می‌گویند، نیز از علائم کمخونی در بانوان است. در این حالت، خون و اکسیژن به‌طور کافی به اعضای بدن نمی‌رسد و این امر می‌تواند منجر به ضعف، درد، خستگی و بی‌خوابی شود .
6. افسردگی
افسردگی نیز می‌تواند از علائم کمخونی باشد، به‌ویژه در دوران قاعدگی. کاهش آهن می‌تواند بر سوخت‌وساز سلول‌های عصبی مغز و تولید مواد انتقال‌دهنده سیگنال‌های عصبی تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات عصبی و روانی مانند افسردگی و کاهش حافظه شود.
7. سندرم پیکا
سندرم پیکا، که در آن فرد میل شدید به مواد غیرمعمول و غیرخوراکی مانند خاک، گچ و یخ دارد، می‌تواند نشانه‌ای از تلاش بدن برای جبران کمبود آهن باشد. این سندرم نیاز به مراجعه به پزشک و درمان سریع دارد.
8. شکننده شدن ناخن‌ها
کمخونی می‌تواند باعث زردی یا سفیدی کامل و شکننده شدن ناخن‌ها شود.
9. رنگ پریدگی در صورت و پوست
رنگ‌پریدگی پوست یکی از علائم شایع کمخونی شدید در بانوان است. کاهش گلبول‌های قرمز در مویرگ‌های زیر پوست باعث رنگ‌پریدگی و زردی پوست می‌شود که می‌تواند لثه‌ها، زیر چشم‌ها و زیر ناخن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
از دیگر علائم کمخونی در زنان می‌توان به ریزش مو، تنگی نفس، سردرد، سرگیجه و مشکلات تمرکز و حافظه اشاره کرد. تشخیص و درمان به‌موقع کمخونی برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر ضروری است.
تنها راه تشخیص کم خونی، دادن آزمایش خون است؟
آیا تمرکز فکری برای شما سخت شده است؟ این مسئله روی کار شما یا انجام تکالیف درسی شما تأثیرگذار است.
آیا دوست دارید مواد عجیب‌وغریب را که خوراکی نیستند، بخورید، مثل خاک یا کاغذ. چنین حالتی، «پیکا» نام دارد.
به حالات روحی و روانی خود دقت کنید. کمخونی می‌تواند باعث احساس افسردگی شود.
آیا احساس تنگی نفس دارید؟ گلبول‌های قرمز خون، بخش حیاتی فرآیند تنفس را تشکیل می‌دهند و این علامت در کمخونی متوسط تا شدید بروز می‌کند.
آیا احساس می‌کنید انگشتان دست و پای شما همیشه سرد هستند؟ این حالت به دلیل کاهش جریان خون در انگشتان دست‌وپا، در اثر کمخونی اتفاق می افتد.
آیا احساس ضعف یا سرگیجه دارید؟ در کمخونی شدید، هنگام برخاستن از رختخواب احساس ضعف زیادی دارید و یا هنگام بلند شدن از جایتان، احساس سرگیجه می کنید.
چگونه بفهمیم کمخونی داریم؟
اگر به‌طور ناگهانی، زخمهایی روی زبان یا دهانتان پیدا شد، یا اگر خانم هستید و یک‌مرتبه دچار قطع قاعدگی شدید، نشان می دهد دچار کم خونی هستید.
اگر بیشتر اوقات غذاهای فرآیند شده و آماده بخورید، یا بعضی وعده های غذایی (مثل صبحانه) را از برنامه غذایی‌تان حذف کنید، یا ریزه‌خواری داشته باشید، یا از همه گروه های غذایی استفاده نکنید، ممکن است آهن و سایر مواد مغذی را به مقدار کافی دریافت نکنید. در این صورت، اگر علائم ذکرشده در بالا را داشتید، احتمالاً دچار کم خونی هستید.
کمخونی می‌تواند در اثر مشکلات پزشکی اصولی و دریافت یا جذب ناکافی آهن در بدن به وجود آید. تنها راه تشخیص کم خونی، دادن آزمایش خون است. اگر فکر می‌کنید دچار کم خونی هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
اگر نسبت به کم خونی خود شک دارید، هرگز مقادیر بالای مکمل های آهن را مصرف نکنید، زیرا دریافت مقادیر زیاد آهن، مسمومیت‌زاست و عوارض بدی دارد.
برای تشخیص قطعی کم خونی باید به پزشک مراجعه کنید و خودتان بر اساس علائم بالا نمی توانید بگویید حتماً دچار کم خونی هستید، زیرا علائم کمخونی می‌تواند مشابه علائم سایر بیماری‌ها باشد و کمبود آهن به‌تنهایی، علت بروز کمخونی نیست.
